Egzamin na maszynistę w nowej formie

Wszystkich kandydatów na maszynistów, którzy rozpoczną szkolenie w 2023 roku, czeka egzamin według nowych zasad. Od przyszłego roku egzaminy na licencję i świadectwo maszynisty staną się państwowe i będą prowadzone przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego.

Egzamin na świadectwo maszynisty przeprowadzany przez Prezesa UTK będzie składał się z testu komputerowego, jazdy na symulatorze oraz praktycznego sprawdzianu na pojeździe kolejowym. 2022 to ostatni rok, kiedy egzamin na licencję maszynisty oraz świadectwo maszynisty kandydaci będą zdawali w swoich ośrodkach szkolenia. To również ostatni rok, gdy egzamin na świadectwo maszynisty jest bezpłatny. Opłaty zostaną ustalone w nowelizacji Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie opłat pobieranych przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego.

Od ponad czterech lat, maszyniści aby móc prowadzić pociągi, potrzebują zarówno licencji jak i świadectwa maszynisty. Te uprawnienia zastąpiły Prawo kierowania z 2004 r. Sama licencja maszynisty nie wystarczy do samodzielnego prowadzenia pociągów. Do tego potrzebne jest świadectwo maszynisty, które zdobyć można jedynie podejmując pracę w jednej ze spółek kolejowych na stanowisku pomocnika maszynisty.

Licencja maszynisty jest dokumentem potwierdzającym, że jej posiadacz spełnia minimalne wymagania niezbędne do pracy na stanowisku maszynisty - wykształcenie, umiejętności zawodowe czy warunki zdrowotne. Licencja określa tożsamość posiadacza oraz wskazuje organ wydający dokument i jego okres ważności. Nie uprawnia jednak do prowadzenia pojazdów kolejowych ani wykonywania innych funkcji i zadań. Po wydaniu przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego, licencja staje się własnością maszynisty. Nowe szkolenia nadal będą odbywać się w ośrodkach szkolenia ale sam egzamin będzie już organizowany w UTK i będzie miał formę elektronicznego testu jednokrotnego wyboru z pytaniami generowanymi w czasie rzeczywistym za pomocą systemu teleinformatycznego.

Świadectwo maszynisty jest dokumentem określającym okoliczności, w których posiadacz jest uprawniony prowadzić pojazdy kolejowe tj. rodzaj infrastruktury i taboru. Wydają je przewoźnicy kolejowi i zarządcy infrastruktury. Dokument jest własnością wystawcy, a nie maszynisty, jednak ma on prawo do uzyskania uwierzytelnionej kopii, a w przypadku odejścia z pracy, wystawiający świadectwo zobowiązany jest do wystawienia odpisu. Szkolenie pozostaje bez zmian, polega na zdobyciu doświadczenia w formie “wyjeżdżonych” godzin. Egzaminowanie przejmuje jednak UTK. Jego forma jest podobna do egzaminu na licencję - obejmuje elektroniczny test generowany w czasie rzeczywistym. Nowością będzie wykorzystanie symulatorów do egzaminowania. Część praktyczna egzaminu na świadectwo maszynisty polega na prowadzeniu pojazdu kolejowego po infrastrukturze kolejowej pod nadzorem dwóch egzaminatorów - instruktorów. Egzaminy będą odbywały się w Centrum Egzaminowania i Monitorowania Maszynistów w Warszawie (CEMM).

Andrzej Bittel z Ministerstwa Infrastruktury dumnie opowiada o nowym ośrodku: “CEMM to kolejny element wielkiej modernizacji polskiej kolei. Urząd Transportu Kolejowego zyska dzięki temu nowoczesny ośrodek do sprawdzania wiedzy i umiejętności kandydatów na maszynistów. Mam nadzieję, że realizacja inwestycji wpłynie korzystnie na poprawę bezpieczeństwa na kolei, a utworzenie krajowego rejestru maszynistów umożliwi monitorowanie kwalifikacji osób prowadzących pojazdy kolejowe. Wszystko to dzięki nowelizacji ustawy o transporcie kolejowym oraz wsparciu funduszy europejskich z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko."

Centrum Egzaminowania i Monitorowania Maszynistów będzie wyposażone w nowoczesne sale egzaminacyjne oraz trzy symulatory. Urządzenia będą przeznaczone do realizacji sesji egzaminacyjnych dla różnych kategorii świadectwa maszynisty. Odwzorowane będą nie tylko maszyny: lokomotywa, zespół trakcyjny oraz pojazd specjalny lub lokomotywa z polem widzenia 360°, ale również ponad 5000 km rzeczywistych tras kolejowych. Od odróżnieniu od symulatorów dotychczas dostępnych na polskim rynku szkoleniowym, nowe symulatory są wyposażone w standaryzowane pulpity, zgodne z wymaganiami dotyczącymi ergonomii i prawidłowego rozmieszczenia przyrządów, a w szczególności z technicznymi specyfikacjami interoperacyjności dla lokomotyw i taboru pasażerskiego. Nowe Centrum zapewni miarodajne, porównywalne i powtarzalne prowadzenie egzaminów. Polska będzie drugim po Holandii krajem UE wykorzystującym symulatory do egzaminowania.