Największy skansen kolejki wąskotorowej

Muzeum Kolei Wąskotorowej powstało w 1972 roku w Wenecji – niewielkiej wsi na Pałukach w województwie kujawsko-pomorskim. Ta malownicza miejscowość położona jest między jeziorami: Weneckim, Biskupińskim i Skrzynka, w odległości 8 km na południe od Żnina. Miłośnicy kolei wąskotorowej wraz z władzami powiatowymi, postanowili utworzyć skansen i umiejscowić go tuż obok zamku Weneckiego, w którym rezydował swego czasu Diabeł Wenecki.

Jest to największy skansen kolei wąskotorowej w Europie. Wśród eksponatów zobaczyć można tabor wąskotorowy, który w czasach dawniejszych funkcjonował m.in. na Żnińskiej Kolei Powiatowej oraz Bydgosko-Wyrzyskich Kolejach Dojazdowych.

Część wystawianych wagonów i lokomotyw jest otwarta i umożliwia zwiedzanie ich wewnątrz. Kolekcja parowozów, lokomotyw, drezyn i wagonów liczy 70 eksponatów, a najstarsze z nich pochodzą z XIX wieku W muzeum zobaczyć można: unikatowy wagonik pocztowy – najmniejszy w Europie, cysternę, miniaturowe platformy, dwuosiowe wagony towarowe oraz parowóz firmy Orenstein & Koppel w Berlinie. Ponadto w weneckim skansenie urządzono stylową poczekalnie kolejową i wagon pocztowy, w którym przesyłki stemplowane są specjalnym datownikiem Jest tak również ekspozycja umundurowania, latarni, kasowników, znaków sygnałowych i innych przedmiotów używanych w kolejach wąskotorowych. Zwiedzający mogą podziwiać „kolejkę leśną” z parowozem HF Henschel & Sohn z 1918 roku, pociągi towarowe z krytymi wagonami, „kolejkę buraczaną”, wagony „pługi odśnieżne”, wagoniki „kolebki” do przewozu surowców w cegielniach oraz wagony osobowe eksploatowane w okresie międzywojennym przez Żnińską Kolej Powiatową.

Muzeum w Wenecji posiada zbiór 17 parowozów, dwie drezyny ręczne, dwie lokomotywki spalinowe, wyprodukowane na przełomie lat 50 i 60 w Poznańskich Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego i dwie drezyny motorowe. Kolekcję taboru uzupełniają takie urządzenia jak wąskotorowa obrotnica kolejowa z 1908 r., pompy wodne, zabytkowy zegar peronowy, semafory, zwrotnice oraz wiele typów urządzeń i narzędzi związanych z techniczną obsługą ponad 100-letniej kolejki.

Dla miłośników kolei niewątpliwą gratką jest zobaczenie na własne oczy Parowozu Leon Px38 – jedynej takiej lokomotywa na świecie, która przewozi turystów podczas trwania festynu archeologicznego w Biskupinie.

Największą atrakcją muzeum jest jednak możliwość przejazdu pociągiem ze Żnina do Gąsawy. Otwarte wagoniki, pozwalają wsłuchiwać się w miarowy stukot kół, a także poczuć zapach i napawać się widokiem okolicznych pól. Wenecka kolejka pokonuje trasą o długości 12 km. Przez większość roku wagoniki ciągnięte są przez ciuchcie spalinowe, ale w trakcie festynu archeologicznego w Biskupinie, uruchamiane są parowozy, które buchają kłębami czarnego dymu.