Charakterystyka polskiego rynku przewozów towarowych

Euroterminal Sławków - terminal przeładunkowy

W 2019 roku masa przewiezionych ładunków liczyła ponad 236 mln ton. Praca przewozowa wyniosła 55 901 mln tono-km, a eksploatacyjna 82,34 mln poc-km. Rok wcześniej duże tempo wzrostu nastąpiło w przewozach intermodalnych, gdzie masa towarów przewożonych koleją wzrosła o ponad 15%, a praca przewozowa zwiększyła się o niemal 15%. Z analizy danych przewozów towarowych wynika, że wzrosła także praca przewozowa o 4,8 mld tono-km (8,8%), a praca eksploatacyjna o niemal 10%.

Rynek przewozowy

W 2019 roku największy udział w transporcie pod względem przewiezionej masy miały następujące grupy towarowe:

• węgiel kamienny, brunatny, ropa naftowa i gaz ziemny – 38%
• rudy metali i pozostałe produkty górnictwa i kopalnictwa (w tym rudy żelaza oraz kruszywo, piasek, żwir i gliny) – 27%
• koks, brykiety, produkty rafinacji ropy naftowej, gazy wytwarzane metodami przemysłowymi – 12%.

Przewoźnicy

Liderem polskiego rynku przewozów towarowych jest PKP Cargo, które w 2019 roku posiadało 40,35% udziałów w rynku wg masy przewiezionych towarów. Spółka w 2018 roku przewiozła ponad 109 mln ton, co oznaczało wzrost przewiezionej masy o blisko 3 mln ton w stosunku do roku poprzedniego. W przypadku innych przewoźników największe wzrosty nastąpiły w: PCC Intermodal, Captrain Polska i Orlen KolTrans.

W 2019 roku przewozy towarowe w komunikacji międzynarodowej wykonywało 37 licencjonowanych przewoźników. W ruchu transgranicznym (eksport, import i tranzyt) przetransportowano blisko 78,01 mln ton i wykonano pracę przewozową na poziomie 25,1 mld tono-km. W porównaniu z rokiem ubiegłym, przewieziona masa towarów spadła o 5,3%, przy jednoczesnym spadku wykonanej pracy przewozowej o 5,2%. Największy udział w komunikacji międzynarodowej mają spółki grupy PKP. Wynosi on według masy – ponad 59,3%, a według pracy przewozowej ponad 57,2%. Wśród spółek, których udział przekroczył 2% znalazły się: DB Cargo Polska, CTL Logistics, Lotos Kolej, CD Cargo Poland, Inter Cargo i Captrain Polska.

Od kilku lat największy udział w strukturze towarów transportowanych w przewozach międzynarodowych ma węgiel kamienny. Obserwowany wzrost importu węgla był efektem zwiększonych przewozów tego surowca z kierunków wschodnich, zwłaszcza z Rosji. W 2019 roku głównymi partnerami w eksporcie towarów z Polski były takie państwa jak: Niemcy, Czechy, Austria, Słowacja, Chiny, Włochy oraz Indie. Natomiast w przypadku importu wymiana handlowa odbywała się głównie z Rosją, Ukrainą, Białorusią, Niemcami, Czechami oraz Chinami.

Przewozy intermodalne

W 2019 roku przewozy intermodalne rozwijały się bardzo dynamicznie. Rośnie zainteresowanie tego typu transportem, a co za tym idzie przybywa przewoźników świadczących usługi w tym segmencie rynku. W 2019 roku w transporcie intermodalnym przewieziono ok. 19,5 mln ton ładunków. Osiągnięto rekordową liczbę jednostek ładunkowych – 1394 tys. sztuk jednostek, z czego blisko 1343 tys. stanowiły kontenery.

W 2019 roku przewozy intermodalne na największą skalę, pod względem przewiezionej masy i wykonanej pracy przewozowej, podobnie jak w latach poprzednich, wykonała spółka PKP Cargo. Udział w rynku tego przewoźnika według masy wyniósł ponad 44,1%, a według pracy przewozowej ponad 49,1%. Z roku na rok rośnie znaczenie innych spółek na rynku intermodalnym. Znaczący udział pod względem przewiezionej masy w transporcie intermodalnym w 2019 roku posiadali również: Captrain Polska, DB Cargo Polska, PCC Intermodal i LTE Polska. Łącznie przetransportowały ponad 39% masy.

Zatrudnienie w sektorze

W 2019 roku w sektorze przewozów towarowych pracowało ponad 28 tys. osób. Największym na rynku pracodawcą jest PKP Cargo (61% udziałów). Spółki DB Cargo Polska i DB Cargo Spedkol łącznie posiadały udział w wysokości 4%. W 10 spółkach zatrudnionych było ponad 86% pracowników przewoźników towarowych. Największą grupę zawodową wśród zatrudnionych, bezpośrednio związanych z ruchem pociągów, stanowili maszyniści oraz ustawiacze i rewidenci taboru.